صنعت نفت و گاز شامل مجموعه‌ای از پلنت‌ها (واحدها و تأسیسات صنعتی) است که در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش نفت و گاز فعالیت می‌کنند. این پلنت‌ها را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
۱. بالادستی (Upstream) – اکتشاف و تولید
این بخش شامل تأسیساتی است که برای استخراج نفت و گاز طبیعی از مخازن زیرزمینی و دریایی به کار می‌روند:
- دکل‌های حفاری (Drilling Rigs) – برای حفر چاه‌های نفت و گاز
- تأسیسات تولید سطحی (Production Facilities) – شامل چاه‌ها، جداسازها، مشعل‌ها و تجهیزات کنترل فشار
- واحدهای بهره‌برداری (Processing Plants) – شامل تجهیزات جداسازی نفت، گاز و آب
- تأسیسات تزریق گاز و آب (Gas & Water Injection Plants) – برای افزایش فشار و برداشت بهینه از مخازن
- پایانه‌های ذخیره و صادرات (Storage & Export Terminals) – برای نگهداری و ارسال نفت و گاز استخراج‌شده
۲. میان‌دستی (Midstream) – انتقال و ذخیره‌سازی
این بخش شامل تأسیساتی است که وظیفه حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و توزیع نفت و گاز را بر عهده دارند:
- خطوط لوله انتقال نفت و گاز (Pipelines & Compressor Stations) – برای انتقال هیدروکربن‌ها بین تأسیسات مختلف
- واحدهای تقویت فشار گاز (Gas Compressor Stations) – برای حفظ فشار در خطوط لوله گاز
- تأسیسات LNG (Liquefied Natural Gas Plants) – واحدهای مایع‌سازی گاز طبیعی برای صادرات
- پایانه‌های ذخیره و صادرات (Storage Terminals & Tank Farms) – برای ذخیره‌سازی نفت خام و فرآورده‌های گازی
۳. پایین‌دستی (Downstream) – پالایش و پتروشیمی
این بخش شامل پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی است که نفت و گاز را به محصولات با ارزش افزوده تبدیل می‌کنند:
- پالایشگاه‌های نفت خام (Oil Refineries) – برای تولید بنزین، گازوئیل، نفت سفید، قیر و سایر محصولات پالایشی
- پالایشگاه گاز (Gas Refineries) گاز طبیعی استخراج‌شده را تصفیه و فرآوری می‌کند تا به محصولات قابل استفاده مانند گاز متان (مصرف خانگی و صنعتی)، اتان، پروپان، بوتان (LPG)، گوگرد و میعانات گازی تبدیل شود.
- واحدهای تولید گاز مایع (LPG Plants) – برای تولید گاز مایع (LPG)
- مجتمع‌های پتروشیمی (Petrochemical Plants) – برای تولید محصولات شیمیایی مانند اتیلن، پروپیلن، آمونیاک، متانول و پلیمرها
- واحدهای تولید هیدروژن و گوگرد (Hydrogen & Sulfur Recovery Units) – برای تولید هیدروژن و بازیافت گوگرد از فرآیندهای پالایشگاهی
این پلنت‌ها با همکاری یکدیگر چرخه کامل تولید، فرآوری، انتقال و مصرف نفت و گاز را تشکیل می‌دهند.